FAYDALI MODEL

Fikri mülkiyet açısından, "faydalı model" terimi, yeni ve kullanışlı bir ürün veya süreç içeren endüstriyel mülkiyet haklarını ifade eder. Faydalı modeller, bir ürünün işlevselliğinde veya bir sürecin gerçekleştirilmesinde yenilik taşıyan ve endüstride kullanılabilen pratik çözümleri kapsar.

 

Faydalı modeller, koruma şartlarını sağladığı takdirde tescil ettirilerek 10 yıl süreyle ülkemizde korunabilmektedirler. 

 

Patent tescil süreci uzun ve  maliyetli süreç olduğu için alternatif olarak faydalı model koruması öngörülmüştür. Yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik koşulları sağladığı durumlarda buluş için faydalı model başvurusu yapılabilecektir. Faydalı model için inceleme raporu hazırlanmaması ve sürelerin patente göre daha kosa olması faydalı model tescil belgesi almayı daha kolay hale getirebilmektedir. Yalnız faydalı model belgesi alınamayacak buluşlar da bulunmaktadır. Bunlar; 

​

• Kimyasal ve biyolojik maddeler, usuller ve bu usuller sonucu elde edilen

buluşlar

• Eczacılıkla ilgili maddeler, usuller ve bu usuller sonucu elde edilen

buluşlar 

• Biyoteknolojik buluşlar 

• Usuller ve bu usuller sonucu elde edilen ürünlere ilişkin buluşlar 

​

Faydalı model ve patent, ikisi de fikri mülkiyet hakları sağlayan kavramlar olmakla birlikte, aralarında bazı farklar bulunmaktadır:

 

- Maliyet: Daha kapsamlı ve uzun bir inceleme sürecinden dolayı patent başvuru daha maliyetli bir süreç olmaktadır. Faydalı modelde ise maliyetler daha düşüktür.

​

- Koruma Alanı: Faydalı model, genellikle belirli bir ürünün veya sürecin kullanışlı, yeni ve endüstride uygulanabilir olmasını kapsar. Patentin kapsamı daha geniş olabilir; ürün, süreç, cihaz, makine, kimyasal bileşenler gibi birçok farklı alanda buluşları kapsayabilir.

​

- Yenilik Derecesi: Patent koruması sağlanabilmesi için yenilik derecesi daha belirgindir. Şöyle ki bir yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik kriterleri patent başvurusu için de faydalı model başvurusu için de aranırken; patent başvurusu için aynı zamanda buluş basamağı aranır. Buna göre buluş tekniğin bilinen durumunu aşmalıdır ve aşikar olmamalıdır. 

​

- Koruma Süresi: Faydalı model ülkemizde 10 yıl süreyle korunurken patentin koruma süresi 20 yıldır.

​

- Tescil Süresi: Faydalı model tescil belgesi almak 2 yıl sürebilirken bu süre patent tescil belgesi için bu süre 4 yılı bulabilmektedir.

 

Bu farklar, bir kişinin veya şirketin belirli bir buluşu hangi tür fikri mülkiyet koruması altında tutacağına karar verirken dikkate alınması gereken önemli faktörlerdir. Başvurulan alana, buluşun yenilik derecesine ve koruma süresine göre en uygun seçenek tercih edilmelidir.